De geiten ‘van de carpoolplaats’.(Foto: Paul Spapens)
Pioniers van de melkgeitenhouders doen mee aan WieKentKunst over huisdieren
‘De geiten van de carpoolplaats’, noemen Ingrid en Anton van der Bruggen de ongeveer honderd dieren grote kudde die het natuurgebied grenzend aan De Scheerman bevolkt. Je zou ze ook ‘de geiten van het Middelpunt van de Benelux’ of van ‘de schaatsbaan’ kunnen noemen. Het gaat meer om de plaats waar je de melkgeiten grazend en vol levenslust aan kunt treffen. Deze geiten doen, op gezag van hun baasjes Ingrid en Anton van der Bruggen, mee aan WieKentKunst 2015 dat in het teken staat van Moergestelse huisdieren.
Ingrid en Anton van der Bruggen, respectievelijk geboren in 1967 en 1968, hebben een melkgeitenhouderij die bij elke Moergestelnaar bekend is, maar die net over de gemeentegrens in Tilburg ligt. Elke Moergestelnaar komt geregeld per fiets, met de auto of in de streekbus voorbij het bedrijf dat de buurman is van de trappistenabdij. Wie heeft er nooit genoten van de ranke, witte dieren in de groene wei? Ook deze melkgietenbedrijf kan tijdens WieKentKunst worden bezocht.
De meeste van de in totaal 800 dieren staan op deze boerderij, een kleine honderd jongere dieren lopen in een kudde in het ‘nieuwe’ natuurgebied grenzend aan de A 58. Al drie jaar worden de dieren hier ingezet om op een natuurlijke manier het gras kort te houden en het onkruid te lijf te gaan. Als je de geiten ziet grazen zie je meteen dat dit Moergestelse gras ze heel goed smaakt. De kudde jonge dieren is trouwens een prachtig gezicht, zeker als ze het in hun bol krijgen en door het natuurgebied achter elkaar aan rennen.
Melkgeiten in plaats van koeien
Anton van der Bruggen is geboren op de boerderij die tegen het Wilhelminakanaal aan ligt. Je komt er vanaf de weg Tilburg-Moergestel langs een statige bomenlaan. Zijn vrouw Ingrid Zigenhorn is de dochter van een Hilvarenbeekse winkelier. Vader Van der Bruggen woont op het erf. De oorspronkelijke boerderij was een melkveebedrijf. In 1988, toen de jonge Anton op het bedrijf kwam, was dit te klein voor twee huishoudens. Het boerenbedrijf kan ter plekke niet worden uitgebreid. Juist toen kwam het houden van melkgeiten in plaats koeien in zwang. Het eerste bedrijf dat overschakelde deed dat in 1987. Een jaar later volgde de familie Van der Bruggen. “Ge waart jong, een nieuwe uitdaging”, motiveert Anton de in die tijd toch wel gewaagde overstap.
Ingrid en Anton van der Bruggen in een stal vol melkgeiten.(Foto: Paul Spapens)
Daarmee behoren zij tot de pioniers op dit terrein. Hoe ondernemend het echtpaar is bleek in 1999 toen werd overgeschakeld op het biologisch houden van de melkgeiten (‘Ge kunt rustiger boeren’, aldus Ingrid) en een nog sterker staaltje was de oprichting van een coöperatie van biologische geitenboeren in 2009. Het echtpaar behoorde tot de medeoprichters. Ingrid zat geruime tijd in het bestuur. De coöperatie telt nu een veertigtal leden in Nederland, Duitsland en België. De coöperatie levert de geitenmelk aan zuivelbedrijven. Ingrid en Anton van der Bruggen hebben nooit zelf geitenkaas gemaakt. Wel runde Ingrid gedurende twaalf jaar een kaaswinkeltje aan de boerderij. Dit hield op te bestaan als gevolg van de Q koorts – die overigens nooit heeft geheerst op het bedrijf. Een deel van de melk wordt tegenwoordig in de kaasmakerij van de trappisten verwerkt tot streekgeitenkaas. Deze kaas kan worden geproefd tijdens het bezoek in het kader van WieKentKunst.
De dames houden niet van regen
De overschakeling op biologisch in 1999 betekende dat de geiten voortaan in de wei kunnen lopen. Je zou kunnen stellen dat je een biologisch geitenbedrijf daar aan kunt herkennen. Ten zuiden en ten oosten van Tilburg bevinden zich nog twee biologische melkgeitenbedrijven, in Westelbeers en in Biezenmortel. De geiten van Ingrid en Anton van der Bruggen kunnen naar buiten wanneer ze daar zin in hebben. Dat ze toch niet altijd in de wei lopen heeft te maken met het weer. Bij regen verkiezen de dames de stal. Volgens Anton is dat meer een kwestie van gewoonte want de jonge geiten ‘van de carpoolplaats’ hebben het bij weer en wind zeer naar hun zin in de buitenlucht. Nat weer deert de jongedames niet.
Het echtpaar Van der Bruggen begon in 1988 met zestig geiten en zestig lammeren. Nu wordt het bedrijf bevolkt door zeshonderd melkgeiten en tweehonderd dieren die worden opgefokt. Van die laatste groep lopen er een kleine honderd in het natuurgebied bij het Middelpunt van de Benelux. De dieren zijn een kruising tussen de bekende witte geit en een ras uit Nubië, een woenstijnland in Afrika. De Nubische geit geeft melk met een hoog vet en eiwitgehalte, de witte geit heeft mooie uiers waardoor ze gemakkelijker gemolken kunnen worden. De Nubische geit is herkenbaar aan de lange oren. Het is een aardige sport om de geiten goed te bekijken om te zien welke dieren duidelijke kenmerken hebben van de Nubische soort.
Kaas, melkpoeder en ijs
Een beetje geit geeft 850 liter melk per jaar. De melk wordt grotendeels verwerkt tot de typische harde Nederlandse kaas. De kaas van de trappisten is ook van deze soort. In veel mindere mater wordt van de melk zachte kaas gemaakt naar Frans voorbeeld. Deze geitenkaas is wel in opkomst. Een product dat eveneens in de lift zit is babymelkpoeder. Een echt nicheproduct is geitenmelkijs.
Prijsvraag over melkgeiten
Bezoekers aan het bedrijf van Ingrid en Anton van der Bruggen kunnen meedoen aan een prijsvraag. Op een formulier kan een aantal vragen over specifieke eigenschappen van geiten worden beantwoord. Met deze prijsvraag kunnen kaasjes worden gewonnen die door de trappisten zijn gemaakt van melk van de geiten van Ingrid en Anton van der Bruggen.