De hondenkar is als bokkenwagen een paar keer gebruikt tijdens historische optochten. Deze foto is tijdens een van deze optochten gemaakt. De bok wordt geleid door Frank Timmermans, de oudste zoon van Piet.

Historisch vervoermiddel in boerenschuur aan Heizenschedijk Moergestel
In het midden van het karrespoor dat vanaf de ouderlijke boerderij van Piet Timmermans aan de Laarstraat in Diessen liep, was nóg een karrespoor zichtbaar. Het was wel een stuk smaller dan het spoor dat de èrdkèèr en de hôgkèèr van zijn vader in het zandpad trok, maar het was dan ook het spoor van een bokkenwagen waarmee de in 1930 geboren Piet Timmermans als kind heel veel heeft gespeeld. Deze bokkenwagen was eigenlijk een hondenkar. Het mogelijk een eeuw oude vervoermiddel is bewaard gebleven en is te zien tijdens WieKentKunst.

Het jaarlijks evenement van WieKentKunst op 26 en 27 september staat in het teken van huisdieren. In galerie De Verdieping is een tentoonstelling ingericht met onder meer historische objecten die te maken hadden met het gebruik van hondenkarren. De kar van Piet Timmermans is hier ook te zien. Het zeldzame erfgoed staat tegenwoordig in een schuur van Ron Timmermans. Deze zoon van Piet Timmermans en zijn vrouw Lina Roozen (1938) heeft een mooie melkveehouderij aan de Heizenschedijk tussen Moergestel en ‘de’ Haghorst.

Het kwam veel meer voor dat een hondenkar op een gegeven moment werd gebruikt als geitenkar. Deze verandering diende zich aan toen het verboden werd honden als trekdier in te zetten. Vanaf begin vorige eeuw werd de tegenstand tegen het gebruik van trekhonden steeds groter. Een wet uit 1962 verbood het beroepsmatig werken met honden. De hondenkar werd een museumstuk. De in Diessen woonachtige Piet Timmermans zegt dat hij nooit heeft gezien dat een hond voor het karretje was gespannen waarmee hij in zijn jeugd speelde.

De kar was al in het bezit van zijn grootvader Piet en is vervolgens overgegaan op zijn vader Frans. De herkomst is niet bekend, maar aangenomen mag worden dat de kar in Diessen is vervaardigd. Ook al heeft Piet Timmermans nooit gezien dat de kar als hondenwagen heeft gediend, na al die jaren verraadt de kar dat hij ooit veel is ingezet voor het vervoer van melkkannen (melkbussen) waarmee de vers gemolken melk naar de coöperatieve melkfabriek werd gebracht. In de houten planken van de kar staan goed zichtbaar drie ringen, de onderkant van de melkkannen. Deze zijn er door het gebruik ingesleten.

Op de bodem van de hondenkar zijn de ringen te zien die de melkkannen op het hout achterlieten.(Foto: Paul Spapens)

Transportfiets
Op foto’s is dikwijls te zien hoe met een hondenkar de melkkannen werden vervoerd van de boerderij naar de plek waar ze door een ‘melkrijder’ werden opgehaald. Voor deze kannen had een boer een ander specifiek vervoer toen de hondenkar niet meer in zwang was. “De transportfiets”, zegt Piet Timmermans. Op een transportfiets pasten drie melkkannen. Hij schetst hoeveel stuurmanskunst het vergde om met een transportfiets deze drie kannen over een doorgaans heel smal padje te fietsen. Piet Timmermans is wel eens de macht over het stuur kwijtgeraakt en belandde met melkkannen en al in de sloot.

Hoezeer het boeren bij de tanige Piet Timmermans in de genen zit blijkt uit zijn verhaal over het gebruik van de hondenkar in zijn jeugd. In plaats van een hond zette hij een bok tussen de burries. Al had hij een hond willen gebruiken, bij hem thuis zou hem dat nooit zijn gelukt omdat op de ouderlijke boerderij aan de Laarstraat in Diessen alleen ‘klèèn hundjes’ rondliepen. Voor een hondenkar had je een grote hond nodig. Piet Timmermans kocht zelf een bok bij de buurman, oefende met het dier net zo lang totdat het ‘goed getuigd’ was en verkocht het dan door. Dat dat goeje handel was blijkt uit zijn verhaal dat hij een bokske voor tien gulden kocht en eenmaal ‘goed getuigd’ voor het tienvoudige van de hand deed. Naar zijn zeggen heeft hij dit wel tien keer geflikt.

Goed getuigd
Dat ‘goed tuigen’ gebeurde spelenderwijs. Piet Timmermans maakte zoveel gebruik van de honden/bokkenkar dat een eigen spoor ontstond tussen het paard- en wagenspoor van zijn vader. Zomaar een beetje rondrijden met de bokkenwagen zat niet in de aard van Piet Timmermans – hij is immers geboren om te werken. Vol trots vertelt hij dat hij elke dag zijn zoon Ron op de boerderij aan de Heizenschedijk gaat helpen. In plaats van zomaar wat rondrijden met de bokkenwagen vervoerde hij bijvoorbeeld weipalen en maïskolven die vroeger werden bewaard in een typisch smalle maiskooi. Een mens, hoe jong ook, wil zich toch een beetje nuttig maken.

Piet Timmermans met de hondenkar op het erf van de melkveehouderij van zijn zoon Ron.(Foto: Paul Spapens)

In zijn leven heeft Piet Timmermans de manier van boeren enorm zien veranderen. Waar zijn zoon Ron op het melkveebedrijf aan de Heizenschedijk de modernste machinerieën inzet, heeft diens vader in de garage bij zijn woning zich omringd door talrijke gereedschappen die door zijn vader en grootvader zijn gebruikt. Zoals een aardappelpoter en een turfschop. Hij zegt het interessant te vinden om deze spullen te hebben en hij vind het ‘sund’ om ze weg te doen. Aan deze aard die veel oudere mensen zullen herkennen is het te danken dat de hondenkar annex bokkenwagen nog bestaat.